رنگها در عکاسی مثل زندگی همگی ما انسان ها بسیار تاثیرگذار و مهم هستند. حتی تصور یک لحظه دنیای بدون رنگ سخت است. بخشی از عکاسی، هنر انتقال احساسات با استفاده از مفاهیم اختصاصی رنگها است.
اگرچه از نظر فنی بحث رنگها بسیار پیچیده است اما به لحاظ هنری و بصری یکی از مهمترین فاکتورهای عکس به شمار می‌رود که می‌تواند روی احساسات و علایق بیننده نیز تاثیرگذار باشد. در این مقاله قصد داریم به نقش رنگها در عکاسی بپردازیم و تمام نکات مربوط به آن را بررسی کنیم.
اهمیت رنگها در عکاسی
نمی‌توان از نقش مهم رنگ در زندگی به راحتی گذشت، رنگها تأثیر بسزایی در زندگی ما دارند. بنابراین باید اعتراف کرد که رنگ گویاترین عنصری است که عکاس برای به تصویر کشیدن در اختیار دارد. به همین دلیل است که تأثیر رنگها در عکاسی را از تاثیر خط، فرم و کنتراست نیز مهمتر دانسته‌اند.
با استفاده از رنگها می توان معنا یا حالتی خاص از یک تصویر را در عکس به نمایش گذاشت. ممکن است یک عکاس سوژه‌ای را تنها به دلیل رنگی که دارد انتخاب کند، همچنین ممکن است که عکاس برای نمایش یک مفهوم یا ایده رنگ کلی عکس را به کمک فیلترهای رنگی تقویت یا تضعیف کند. به همین دلیل است که می‌توان ادعا کرد رنگ در عکس اولین اِلِمان طبیعی برای انتقال افکار و ذهنیات عکاس است.
با رنگها می توان احساسات را به بیننده منتقل کرد
مهمترین کاربرد رنگها در عکاسی انتقال احساسات به واسطه مفاهیم آنها به بیننده است. در روانشناسی رنگها برای هر رنگ مفاهیم خاصی تعریف شده که بر اساس تأثیر بروی بیننده تعریف می‌شود. به طور مثال استفاده از رنگهای گرم مثل قرمز، زرد و نارنجی باعث انتقال حس راحتی به بیننده می‌شود.
همچنین رنگ های گرم بیانگر حس نشاط و پویایی هستند. رنگهای گرم اغلب با فعال کردن عکس العمل‌های مغز باعث ایجاد حس هیجان و عشق و گاهی نیز عصبانیت در فرد می‌شوند. در مقابل رنگهای سرد اغلب باعث ایجاد حس آرامش در فرد می‌شوند، ضمن این که می‌توانند حس سرما را بیش از پیش به بیننده منتقل کنند و با ایجاد اثرات منفعل بر مغز بیننده باعث ایجاد حس رضایت، آرامش و سکون شوند.
رنگها در عکاسی طبیعت و منظره
مهمترین خصوصیت طبیعت، رنگی بودن آن است. بنابراین اهمیت رنگها در عکاسی طبیعت بیش از هر چیز نمایان است. به طور مثال می‌توان با تأکید بر رنگهای طبیعی یک عنصر طبیعت را در ذهن بیننده بیشتر قابل لمس ساخت. در یک مثال واضح می‌توان از تأثیر شگفت انگیز رنگ‌هایی مثل نارنجی، زرد، قهوه ای در توناژ مختلف برای به تصویر کشیدن پاییز نام برد.
بیشتر بخوانید: هر آنچه از عکاسی لنداسکیپ باید بدانید (بخش اول)
رنگ سبز درخشان و رنگهای سفید، صورتی و زرد هم در به تصویر کشیدن فصل بهار می‌تواند مثال خوبی باشد. رنگ آبی که القا کننده آرامش است بیشتری فضای عکسهای مناظر طبیعت را معمولا شامل می شود. برای انتقال حس آرامش می توان سهم بیشتری به عکسهای طبیعت داد تا حس خوبی در بیننده ایجاد کرد. گاهی برای القای حس سرما در عکسهای فصل زمستان از رنگهای خنثی مثل دودی، سفید و سیاه استفاده می‌شود.
در هر صورت این هنر عکاس است که بتواند با تأکید بر رنگها حسی که خود از فضای عکاسی و سوژه دارد را به بیننده نیز منتقل کند. این دقیقا همان کاری است که در عکاسی تبلیغاتی باید به آن توجه داشت. در واقع شما به عنوان یک عکاس حرفه‌ای باید بتوانید احساسی که مد نظر دارید را با نمایش رنگها در تصویر در بیننده ایجاد کنید.
برای مثال استفاده از رنگهای گرم را برای عکاسی تبلیغاتی مواد غذایی در نظر بگیرید. رنگهای گرم مثل نارنجی و زرد می تواند انرژی و اشتها را به بیننده القا کند. در عکس زیر که به سفارش شرکت همبرگر مام تهیه شده از رنگ زرد پس زمینه برای ترغیب مخاطب به مصرف همبرگر این شرکت و همچنین جلب توجه به این پوستر استفاده کردم.
بیشتر بخوانید: دانستنی های عکاسی تبلیغاتی
مفاهیم رنگها
همانطور که گفتیم رنگها در عکاسی هریک به تنهایی دارای مفهوم و شخصیت هستند. این مسئله به اندازه‌ای واضح است که در علم روانشناسی برای رنگها از خواص و ویژگی‌های خاص صحبت می‌شود در ادامه به برخی مفاهیم رنگها خواهیم پرداخت:
خصوصیات رنگ قرمز
قرمز یکی از قوی‌ترین رنگها در طبیعت است. بنابراین رنگ قرمز برای عکاسی اهمیت بسیار بالایی دارد. رنگ قرمز رنگ فعالی است و می‌تواند پویایی و هیجان بالا را در عکس نمایش دهد.
خصوصیات رنگ نارنجی
نارنجی نیز یکی از رایج‌ترین رنگ‌هایی است که در طبیعت یافت می‌شود. با این حال این رنگ مفهومی از نشاط و انرژی بسیار را به همراه دارد. گاهی نیز در ترکیب با رنگ‌هایی مثل قهوه‌ای نشانه‌ای از مرگ طبیعت است.
خصوصیات رنگ زرد
درخشان ترین رنگ در طیف رنگهای گرم زرد است. به ویژه اگر این رنگ را به تنهایی ببینیم. رنگ زرد حاوی انرژی بسیار بالایی است به ویژه اگر توناژ طلایی داشته باشد نمادی از سلامتی و شکوه محسوب می‌شود.
خصوصیات رنگ سبز
سبز بعنوان شاخص ترینِ رنگها در عکاسی طبیعت است. اما از رنگ های اصلی نیست و از ترکیب زرد و آبی ایجاد می‌شود. با این حال یکی از رایج‌ترین رنگها است. به تصویر کشیدن رنگ سبز نشان از زندگی و امید دارد، همچنین معمولا در سایه پردازی‌ها نیز از این رنگ در توناژ بسیار تیره و ترکیب با قهوه‌ای به جای رنگ سیاه استفاده می‌شود.
خصوصیات رنگ آبی
انواع توناژ رنگهای آبی نشان از آرامش و حس سکون دارد. آبی را می‌توان یک رنگ عمیق دانست که استفاده از آن در اکثر تصاویر منجر به ایجاد حس آرامش و سکون در بیننده می‌شود. این رنگ با طیف سرد می‌تواند برای نمایش سرما در کنار رنگهای خنثی چون سفید و خاکستری نیز استفاده شود.
خصوصیات رنگ بنفش
بنفش یکی از رنگهای نادر است که کمتر به شکل خالص می‌توان آن را یافت. این رنگ را همواره با سلطنت و ثروت در ارتباط دانسته‌اند و نمایش آن در تصاویر می‌تواند برای ایجاد حس شکوه و عظمت در بیننده باشد. مثلا در عکسهای تبلیغاتی جواهرات استفاده از رنگ بنفش می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد.
استفاده از هارمونی رنگهای سرد و گرم برای جذاب شدن عکسها
در حالت کلی رنگها در عکاسی و سایر هنرها را به دو دسته گرم و سرد تقسیم می‌کنند. رنگهای گرم شامل قرمز، نارنجی و زرد هستند در حالی که رنگهای سرد شامل سبز، آبی و بنفش می‌شوند. هرکدام از این طیف‌های رنگی دارای ویژگی‌های مخصوص به خود است، بنابراین نقش موثری نیز در عکاسی خواهند داشت و عکاس باید تلاش کند تا از آنها برای ایجاد حسی که در نظر دارد استفاده کند.
رنگهای گرم دارای انرژی بیشتری هستند و احساس قوی‌تری را منتقل می کنند، ضمن این که قدرت بالایی در جلب توجه دارند. ضمن این که در طبیعت نیز رنگهای گرم نسبت به طیف رنگ های سرد کمیاب‌تر هستند. پس می‌توان برای برجسته ساختن یک موضوع یا المان در عکاسی از سوژه از معجزه این رنگها استفاده کرد. شاید دلیل محبوبیت بالای عکسهای طلوع یا غروب خورشید یا تصاویر پاییزی همین مسئله است.
بیشتر بخوانید: آموزش عکاسی پاییزی – نکات حرفه ای (قسمت اول)
در مقابل رنگهای سرد آرام و ملایم هستند و معمولا در پس زمینه حالت مات پیدا می‌کنند. به ویژه اگر در ترکیب با رنگهای گرم به کار برده شوند کلا به حاشیه می‌روند. رنگهای سرد آرام‌بخش هستند و معمولا برای دیده شدن باید تلاش زیادی داشته باشند.
ایجاد تعادل بین رنگهای سرد و گرم بسیار مهم است. عکاس با تجربه هنگام عکاسی به انتخاب رنگ و تن رنگی عکس نیز توجه می کند و از خواص و مفاهیم آن برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب استفاده می کند.
تاثیر رنگها در ترکیب بندی عکسها
برای این که بتوانید از چند رنگ به صورت همزمان در عکاسی استفاده کنید باید چرخه رنگ یا دایره رنگها را بشناسید. این چرخه در واقع نمایش بصری از تئوری رنگها است و از ۱۲ رنگ تشکیل شده است. بر اساس تئوری نیوتون سه رنگ اصلی از قرمز و زرد و آبی (RYB) تشکیل شده است. نیوتن نور خورشید یا اصطلاحا نور سفید را به رنگهای قرمز، نارنجی، زرد، سبز، فیروزه ای و آبی تجزیه کرد، سپس دو سر این سیر رنگی را به هم متصل کرد تا توضیح دهد که چگونه رنگ ها به یکدیگر تبدیل می‌شوند.
برای ترکیب بندی رنگها در عکاسی معمولا یا رنگ های یک طیف را کنار هم قرار می دهند. گاهی هم از ترکیب رنگ های متضاد که در دایره رنگ ها در مقابل هم قرار دارند استفاده می کنند.
گاهی اوقات ترکیب بندی عکس را بر اساس چرخه رنگ انتخاب می‌کنند. به طور مثال ترکیب رنگی مثلثی که در آن یک مثلث فرضی روی دایره رنگ قرار داده می‌شود و رنگ‌هایی که روی هر رأس قرار می‌گیرند را در یک ترکیب به کار می‌برند. چنین ترکیبی را برای یک مربع فرضی نیز می‌توان پیاده‌سازی کرد.
بیشتر بخوانید: جامع ترین آموزش ترکیب بندی در عکاسی | قوانین و تکنیک ها
ترکیب رنگها برای رسیدن به هارمونی
استفاده از این تن رنگها در ترکیب‌بندی عکسها باعث ایجاد یک هارمونی زیبا می‌شود. اگر چه شاید بیننده متوجه این ترکیب نشود اما تصویر در نظر او دارای جذابیت بالایی خواهد بود. به طور مثال استفاده از رنگ آبی در پس زمینه تصاویر حس خالی بودن یا عمیق بودن را به بیننده منتقل می‌کند که از این مسئله می‌توان در ترکیب بندی عکس استفاده کرد.
در واقع هنرمند با تجربه باید برای ترکیب بندی بی‌نقص رنگها در عکاسی تلاش کند. به طور مثال در استفاده از قانون یک سوم یک قسمت رنگی روی پس زمینه‌ای با رنگ خنثی می‌تواند یک ترکیب عالی به نظر برسد. اشباع یک رنگ در نقطه مناسب عکس می‌تواند کمپوزیسیون جذاب تصویر را به شکلی حرفه ای و هوشمند نشان دهد.
تاثیر رنگ برای ایجاد نقطه توجه عکس
رنگها در عکاسی تأثیر مستقیمی روی ایجاد تمرکز و توجه به سوژه دارند. با استفاده از خواص رنگها و ترکیب مناسب آنها می توان توجه بیننده را به بخشی خاصی از عکس جلب کرد. به طور مثال استفاده از رنگ نارنجی در ترکیب با زرد برای سوژه اصلی در یک پس زمینه با رنگ خنثی مثل طوسی یا سفید می‌تواند مثال ملموسی برای جلب توجه بیننده به سوژه اصلی باشد.
اهمیت مدیریت رنگ و ویرایش صحیح رنگ عکسها
یکی از جذابیت‌های عکاسی تقویت یا تضعیف یک رنگ با استفاده از فیلترها یا نرم افزارها است. با استفاده از فیلترهای عکاسی می توان یک رنگ خاص را در عکس تقویت کرد. مثلا با استفاده از فیلتر پلاریزه می توان آبی آسمان را اشباع کرد. با اینکار هم جذابیت عکس منظره بیشتر می شود و هم فضای آرامش عکس تقویت می شود. کنترل صحیح رنگها توسط نرم افزارها یکی از اصلی ترین وظایف عکاس است. بخشی که تاثیر زیادی در واقعی یا مصنوعی جلوه دادن عکس و چاپ دقیق رنگها خواهد داشت.
سخن آخر
رنگها در عکاسی یکی از عناصر به شدت تاثیرگذار و مهم هستند که لازم است به شکلی هوشمندانه از آنها استفاده کرد. با استفاده از رنگها می توان ایده ها و افکار خود را به بیننده منتقل کرد. رنگها کاربردهای متعدد و تاثیرگذاری در عکسها دارند که می توانند باعث جذابیت بیشتر و همچنین بیان احساسات و دیدگاه های هنرمند شوند.
تهیه و تدوین: علیرضا رستگار
