نقطه دید در عکاسی در حقیقت نگاه اختصاصی عکاس به سوژه و دیدگاه منحصر بفرد او نسبت به دنیای اطراف است. این نگاه اختصاصی باعث ایجاد تفاوت در عکسهای عکاسان مختلف از سوژه های یکسان می شود.
زاویه دید و یا نقطه دید (point of view) موضوعی مهم و مرتبط با هنر عکاسی هستند که تاثیر زیادی بروی مفاهیم و جذابیت عکسها دارند. اگر از سوژه ای با زاویه پایین و بالا عکسبرداری کنید هر کدام مفاهیم و ایده های متفاوتی را به بیننده القا می کنند. نقطه یا زاویه دید بسیاری از عکاسان با هم متفاوت است و هر عکاسی با نگاه اختصاصی خود از سوژه ها عکس تهیه می کند. این موضوع باعث متفاوت شدن عکسهای عکاسان می شود که البته اتفاق بسیاری خوبی است.
برای مثال اگر ۲ عکاس حرفه ای را با یک سوژه مواجه کنید به احتمال بسیار زیاد دو عکس متفاوت از آنها خواهیم دید. بنظر شما چرا این اتفاق می افتد؟ به این علت که زاویه دید هر عکاس با دیگری متفاوت است و در حقیقت همین تفاوت هاست که باعث زیبایی عکس ها می شود.
نقطه ی دید منحصر به هنر عکاسی نیست و در سایر هنرهای تجسمی تاثیرگذار است. نقطه دید اختصاصی را می توان امضاء هنرمندان در آثارشان دانست. نگاه ویژه عکاس به سوژه ها یک موضوع بسیار مهم است و تاثیرات چشمگیری را در عکسهایی که ثبت می کنند خواهد داشت. به همین دلیل لازم است علاقمندان به هنر عکاسی ضمن یادگیری تکنیکها و قواعد، به تقویت نقطه دید هم بپردازند. یکی از فاکتورهای مهمی که با نقطه دید اختصاصی شما مرتبط است، خلاقیت ساخت عکسها است. شما بعنوان هنرمند عکاس باید نگاه متفاوتی نسبت به سوژه ها داشته باشید تا بتوانید دیدگاه خود را نسبت به موضوعات مختلف و در قالب عکسها نشان دهید.
نقطه دید عکاس چه تاثیری در عکس ها دارد؟
نقطه دید در عکاسی یا point of view نقش مهمی در بیان احساسات، مفاهیم و دیدگاه عکاس دارد. شما بعنوان یک عکاس با زاویه دید و نگاه اختصاصی خود می توانید راوی داستان یا منتقل کننده یک مفهوم از سوژه یا صحنه عکاسی باشید. در حقیقت نگاه ویژه شما در هنگام عکاسی امضای شما در عکسهایی است که به ثبت می رسانید. این نگاه ویژه در عکسهای عکاسان بزرگ دنیا به خوبی مشهود است. برای مثال در ژانر عکاسی منظره اگر مجموعه عکسهای مارک آداموس یا مکس رایو را دیده باشید و در هر فضایی عکس جدیدی از این دو هنرمند ببینید بی شک عکاس آن را تشخیص می دهید.
زاویه دید در عکاسی می تواند احساسات مختلفی را به بیننده منتقل کند. شاید برایتان جالب باشد بدانید نقطه دید عکاسی فاکتور اصلی و تاثیرگذار بر روی بیننده است. حتی گاهی اوقات تاثیر نقطه دید عکاس بیشتر از تاثیر سوژه اصلی است! به همین علت هر عکاس می تواند با نقطه دید منحصر بفرد خود احساس متفاوتی را در بیننده به وجود آورده و مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد. بیشتر عکسهای تاثیرگذار تاریخ با استفاده از فاکتور مهم نقطه دید عکاس ماندگار شده اند.
اهمیت و رابطه ترکیب بندی با نقطه دید عکاسی
نقطه دید در عکاسی یا point of view رابطه مستقیمی با ترکیب بندی دارد. به طور کلی موضوع ترکیب بندی در عکاسی موضوع پیچیده یا غیر قابل درکی نیست. در صورتی که عکاس با استفاده از نقطه دید اختصاصی خود ترکیب بندی متفاوتی از سوژه و صحنه عکس داشته باشد، قطعا اثر منحصربفردی را خلق خواهد کرد! تمامی عکاسان حرفه ای با ترکیب بندی و رعایت اصول آن، تصاویر زیبایی را ثبت می کنند. اما ترکیب بندی چه کمکی به عکسهای شما می کند؟
عکسی که فضای بی نظمی دارد به هیچ عنوان نگاه بیننده را به خود جلب نمی کند. ترکیب بندی یا کادر بندی باعث می شود تا عکاس با استفاده از آن بتواند بین عناصر موجود در صحنه ارتباط معنایی و قوی به وجود آورد. بنابراین اگر نقطه دید بر اساس ترکیب بندی اصولی و خلاقانه باشد، بی شک عکسهای جذاب و متفاوتی را رقم می زند. عکسها هر چقدر با نگاه متفاوت ثبت شده باشند اما از ترکیب بندی خوبی برخوردار نباشند تاثیرگذار نیستند.
بیشتر بخوانید: جامع ترین آموزش ترکیب بندی در عکاسی
اهمیت خلاقیت در نقطه دید عکاس
بهره گیری از خلاقیت در هر هنری شانس مضاعفی را نصیب خالق اثر می کند تا بیشتر دیده شود. اگر نقطه دید در عکاسی یا point of viewهمراه با خلاقیت باشد، قطعا جذابیت و تاثیرگذاری عکس را افزایش می دهد. در حقیقت تجسم خلاق یکی از مهمترین شاخصه های عکس ها و تصاویر ماندگار است.
خلاقیت باعث می شود عکاس دیدگاه و احساسات خود را به شکلی جذاب و متفاوت در عکسها به تصویر بکشد. بنابراین برای ثبت یک عکس منحصر به فرد لازم است تا در کنار تکنیک، قواعد، نقطه دید اختصاصی، خلاقیت نیز به کار گرفته شود. برای رسیدن به خلاقیت در نقطه دید باید نگاه متفاوتی به سوژه ها داشته باشید. مثلا اگر قرار است یک پرتره خاص بگیرید باید به حالات صورت و چشمان سوژه توجه ویژه داشته باشید. گاهی لازم است خودتان باعث ایجاد و تغییر حالات چهره شوید. برای اینکار می توان سوالات یا کلماتی را مطرح کنید و از مدل بخواهید حس خود را نسبت به کلمات با حالات صورتش نشان دهد.
یا اگر قصد عکاسی از طبیعت و مناظر را دارید با زاویه دید متفاوت از افراد عادی عکسهای خود را ثبت کنید. برای مثال اگر در جنگل مشغول عکاسی هستید منظره مورد نظر خود را از نگاه یک کفشدوزک بروی شاخه گیاهی ثبت کنید. یا حتی در ارتفاع قرار بگیرید و از نگاه یک پرنده بروی شاخه ای نه چندان مرتفع تعدادی عکس بگیرید.
بیشتر بخوانید: آنچه از عکاسی منظره باید بدانید
نقش لنزها در ایجاد نقطه دید خاص
نقطه دید در عکاسی یا point of view با فاصله کانونی لنز چه ارتباطی دارد؟
یکی از فاکتورهای تاثیرگذار بر زاویه دید در عکاسی ویژگی لنزها است. زاویه دید لنزهای عکاسی که از فواصل کانونی مختلف برخوردارند با یکدیگر متفاوتند. فاصله کانونی لنز بروی عمق میدان، فاصله سوژه تا پیش زمینه، فاصله عناصر عکس نسبت به هم، ایجاد پرسپکتیو و البته ترکیب بندی عکس تاثیرگذار است. به همین دلیل ویژگی لنزها تاثیر زیادی بروی فرم و ترکیب سوژه ها دارد. انتخاب میزان عمق میدان و فاصله کانونی لنز به عهده عکاس است. انتخاب هایی که تاثیر زیادی بروی زاویه دید در عکاسی دارند.
با استفاده از ویژگی های لنز می توان عکسهایی متفاوت با زاویه و نگاه اختصاصی از سوژه ها تهیه کرد. اما چطور این اتفاق می افتد؟ با تهیه چند عکس از یک سوژه با فاصله یکسان دوربین تا سوژه و تغییر فاصله کانونی لنز به تفاوت عکسها در فواصل کانونی مختلف پی می برید. با استفاده از لنزهای واید می توانید سوژه را در کادری بازتر همراه با اعوجاج به نمایش بگذارید. یا بالعکس با کمک لنزهای تله می توان عکسی با کادری بسته و پرسپکتیو واقعی تر از همان سوژه تهیه کرد.
تاثیرگذاری لنزها در زاویه دید به فاصله کانونی ختم نمی شود. انتخاب دیافراگم و میزان عمق میدان هم باعث تفاوت های بسیاری در عکسها می شود. میزان عمق میدان تعیین کننده ی میزان تاکید بروی سوژه اصلی است که در ایجاد مفاهیم متفاوت عکسها تاثیرگذار است. وقتی پس زمینه عکستان را با استفاده از دیافراگم باز تار می کنید، سوژه را در پیش زمینه مورد تاکید قرار می دهید. اینکار ایده و نگاه شخصی شما به سوژه است تا فرم یا حالتی خاص از آن را به نمایش بگذارید. اما گاهی اوقات هم تصمیم می گیرید دیافراگم کاملا ببندید تا ارتباطی بین سوژه و عناصر موجود در پس زمینه ایجاد کنید. اینها همگی تصمیمات شما برای تهیه یک عکس با زاویه دید و نگاه منحصربفرد است.
بیشتر بخوانید: لنزهای عکاسی و کاربرد آنها در شاخه های مختلف عکاسی
احساساتی که توسط لنزها می توان نشان داد
در بخش قبلی نقطه دید در عکاسی را برایتان تعریف کردم و مثال هایی را برای درک بهتر این حالت ها برایتان مطرح شد. همانطور که متوجه شدید زاویه دید لنز باعث القای حس های مختلف به بیننده می شود. . به طور کلی شما می توانید با تغییر دیافراگم و فاصله کانونی لنز موارد زیر را در عکسهایتان به نمایش بگذارید.
- حس عمق
- ایجاد فاصله
- ایجاد پرسپکتیو
- تمرکز بر حالات سوژه
- تمرکز بر فرم
حس عمق
با تنظیم صحیح فاصله کانونی و دیافراگم می توانید حس عمق را در عکسهایتان ایجاد کنید. به طور مثال برای عکسبرداری از طبیعت، تنظیم فاصله کانونی و دیافراگم لنز می تواند در عکسها عمق ایجاد کند.
ایجاد فاصله با سوژه یا عناصر عکس
همانطور که در معرفی نقطه دید در عکاسی یا point of view مطرح کردیم، فاصله کانونی و زاویه لنز می تواند حس و حال عکسها را متفاوت کند. با کمک فاصله کانونی می توان سوژه یا عناصر عکس را نزدیک یا دور نشان داد. فواصل کانونی بلند کادر را بسته تر و عناصر عکس را نزدیک به هم نشان می دهد. با این ویژگی می توان مفاهیم و نگاهی خاصی در عکسها ایجاد کرد.
ایجاد حجم و پرسپکتیو
برای ایجاد حجم و پرسپکتیو لازم است از خلاقیت خود استفاده کنید. پرسپکتیو، عمق تصویر و حجم عناصر را به خوبی نشان می دهد. برای اینکار باید به خوبی از زاویه تابش نور هم استفاده کنید.
حالت سوژه یا موضوع عکس
فاصله کانونی و دیافراگم بروی حالات سوژه هم تاثیرگذار است. با استفاده از فاصله کانونی بلند و دیافراگم باز می توانید تمرکز بیشتری بروی چشمان سوژه ایجاد کنید. این دو فاکتور در ایجاد احساسات در سوژه های مختلف تاثیرگذار است.
شکل و فرم سوژه
فاصله کانونی حتی بروی فرم سوژه هم تاثیرگذار است. انتخاب فاصله کانونی باعث می شود تا بتوانید شکل و فرم سوژه را به خوبی به تصویر بکشید و بیننده را تحت تاثیر قرار دهید.
بیشتر بخوانید: لحظه قطعی در عکاسی – چطور عکسهای لحظه قطعی بگیریم؟
تاثیر پرسپکتیو در خلق زاویه دید اختصاصی
استفاده از ویژگی پرسپکتیو بعضی از لنزها تاثیر زیادی در ایجاد نقطه دید متفاوت در عکسها دارد. به طور کلی پرسپکتیو دو نوع است. اگر از دیدگاه فیزیکی به آن نگاه کنیم، پرسپکتیو به چپ و راست و یا بالا و پایین حرکت می کند. اما اگر از دید مفهومی به آن بنگریم، تعیین کننده چشم انداز و رابطه بین سوژه با فضای اطراف است. با کادر و زاویه دید مناسب می توانید پرسپکتیو مطلوبی را به عکس ببخشید.
انواع زاویه دید در عکاسی و حسی که منتقل می کند
نقطه دید در عکاسی یا point of view بسیار مهم است، چرا که حس عکاس را به بیننده منتقل می کند. اما اگر قصد دارید زاویه دید مناسبی را برای انتقال مفهوم و حس تصویر انتخاب کنید، باید ابتدا انواع زاویه دید در عکاسی را بشناسید.
بیشتر بخوانید: اهمیت خطوط در ترکیب عکسها
زاویه دید از بالا در عکاسی و مفاهیم آن
زاویه دید از بالا یک نقطه دید ویژه در عکاسی است. همانطور که از نامش پیداست لنز دوربین باید بالاتر از سوژه قرار بگیرد. به عنوان مثال اگر قصد عکاسی از چهره را داشته باشید، می توانید زاویه دید را کمی بالاتر از خط تراز چشم ها قرار دهید. از این حالت برای به تصویر کشیدن معصومیت و بی گناهی چشم ها و چهره استفاده می شود. همچنین زاویه دید از بالا کمک می کند تا حس همدردی و مهربانی به خوبی به تصویر کشیده شود. البته برای استفاده از این زاویه دید باید به سوژه خود نیز توجه داشته باشید. به عنوان مثال اگر سوژه یک فرد ورزشکار و درشت هیکل باشد، استفاده از این زاویه دید برای او اصلا توصیه نمی شود. اما همانطور که قبلا مثال زدم عکاسی از زاویه بالا در طبیعت بسیار جذاب و خلاقانه خواهد بود.
زاویه دید از پایین در عکاسی و مفاهیم آن
نقطه دید در عکاسی انواع مختلفی دارد که زاویه دید از پایین یکی از آنهاست. زمانی که می خواهید حس قدرت و اقتدار را به تصویر بکشید، می توانید از این زاویه دید استفاده کنید. معمولا زاویه دید از پایین برای به تصویر کشیدن اقتدار، قدرت، فرمانروایی و به طور کلی حس برتری سوژه در تصویر استفاده می شود. از این زاویه برای عکاسی از محصولات، عکاسی از شخصیت ها با جنبه تبلیغاتی، عکاسی از ساختمان ها و تهیه عکسهای مد می توان استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: عکاسی معماری – چطور عکسهای معماری حرفه ای بگیریم؟
زاویه دید همتراز چشم ها در عکاسی
زاویه همتراز چشم ها نوع دیگری از دید در عکاسی است. در این حالت شما باید کاملا رخ به رخ چشم ها و چهره سوژه بایستید و لنز دوربین را کاملا همتراز با چشم های سوژه قرار دهید. از این زاویه دید برای القای حس صمیمیت، نزدیکی ، تساوی و برابری استفاده می شود. این نوع زاویه دید مناسب عکاسی پرتره و تهیه عکس از کودکان است.
بیشتر بخوانید: آموزش عکاسی پرتره – چطور عکسهای پرتره حرفه ای بگیریم؟
چطور نقطه دید منحصربفرد داشته باشیم؟
از آنجایی که نقطه دید در عکاسی و ایجاد پرسپکتیو بسیار مهم است. شاید بپرسید چطور می توانیم نقطه دید اختصاصی در عکاسی داشته باشیم؟ برای این کار کافیست تا به تمام مواردی که طی این مقاله به آنها اشاره شد توجه کنید. برای رسیدن به نتایج بهتر می توانید موارد زیر را قبل و یا هنگام عکاسی در نظر بگیرید.
۱- سعی کنید برای نمایش سوژه در عکسهایتان دنبال ایده ای برای ایجاد حس و یا مفهومی باشید
۲- در بعضی عکسها با کمی تغییر زاویه و یا ارتفاع دوربین می توان روایتگر داستانی بود.
۳- ترکیب بندی عناصر عکسهایتان را هوشمندانه و گاهی با ساختارشکنی انجام دهید.
۴- در انتخاب زاویه دید در عکاسی نسبت به سوژه یا صحنه عکس خلاقانه عمل کنید.
۵- با ویژگی لنزها آشنا شوید و نسبت به ایده های خود از فاصله کانونی و دیافراگم مناسب استفاده کنید.
۶- با مفاهیم زاویه های عکسبرداری آشنا شوید و با استفاده از آنها احساسات مورد نظر خود را منتقل کنید.
۷- بطور روزانه عکس خوب با زاویه و نگاه های متفاوت ببینید.
واقعا ديدن مداوم عكسهاى خوب نگاه رو قوى مى كنه. من فقط يكماه اين تمرين رو انجام دادم و سوژه و عكسهام خيلى متفاوت شدن
همینطوره، دیدن مداوم و روزانه عکسهای منتخب سایت های ۵۰۰x – 1x تو نقطه دید، ترکیب بندی و سوژه یابی عکاس بسیار تاثیر مثبت داره.