فیلترهای عکاسی ابزارهایی برای بهبود کیفیت و جذابیت عکسها هستند که در کنترل نور، تقویت رنگها، افزایش کنتراست و ایجاد جلوه های ویژه تاثیر می گذارند. فیلترها کمک می کنند تا بدون ادیت، عکسهایی بهتر و باکیفیت تر تهیه کنید تا با ویرایش نرمال خروجی حرفه ای تری داشته باشید.
فیلترهای عکاسی به دو دسته ی نرم افزاری و سخت افزاری تقسیم می شوند. فیلترهای سخت افزار هنگام تهیه عکسها استفاده می شوند و نوع نرم افزاری هنگام ادیت عکسها کاربرد دارند. هر کدام از این فیلترها نقش بهبود دهنده کیفیت و جذابیت عکس را هنگام عکاسی و بعد از آن ایفا می کنند. اما مبحث این مطلب آموزشی، فیلترهایی هستند که قبل از عکاسی بروی لنز نصب می شوند و اهمیت بیشتری هم دارند. اگر به این موضوع علاقمند هستید در ادامه این مطلب از استودیو مانی همراه ما باشید تا اطلاعات مفیدی در مورد انواع فیلترهای عکاسی و کاربرد هر کدام بخوانید.
فیلترهای عکاسی
این فیلترها انواع و کاربردهای مختلفی دارند و کمک می کنند بتوانید عکسهایی با دامنه رنگی و نوری مناسب تری بگیرید و یا گاهی تکنیک هایی را که در حالت عادی قابل اجرا نیست را اجرایی کنید.
برای مثال اگر بخواهیم رد حرکت یک ماشین را در روز روشن ثبت کنیم باید سرعت شاتر دوربین را تا جای امکان پایین بیاوریم. این تکنیک را که به لانگ اکسپوژ می شناسیم باعث اوراکسپوژ شدن یا روشن شدن بیش از حد عکس در روز می شود که دلیل آن پرنور بودن ساعت عکاسی است. در این شرایط یکی از فیلترهای عکاسی که کاهش دهنده ی نور است کمک می کند با خیال راحت عکسهایی با نوردهی طولانی ثبت کنید تا در روز روشن بتوانید رد ماشین یا هر سوژه ی متحرک دیگری را به تصویر بکشید.
البته این یکی از کاربردهای فیلتر ان دی است و با این مدل فیلتر می توانید نور شدید عکسهای معمول در ساعات پرنور را بدون تغییر در تنظیمات دیافراگم تعدیل کنید. فیلترهای سخت افزاری متنوعی برای عکاسی تولید شده که در ادامه کاربرد هر کدام را شرح داده ام.
در این مطلب سعی کردم کاربردی ترین فیلترها در عکاسی منظره و موقعیت مناسب استفاده از آنها را بطور کامل توضیح دهم.
کاربرد فیلترها در عکاسی منظره
فیلترهای عکاسی نسبت به نوع عملکرد در فضاها و شرایط مختلف کاربرد دارند. بیشترین کاربرد فیلترها در فضاهای باز و شرایط نور طبیعی است، اما اینطور نیست که صرفا برای عکاسی در فضا باز تولید شده باشند. این ابزارها در عکاسی استودیویی و تهیه عکسهای تبلیغاتی هم کاربرد دارند. به شخصه استفاده از فیلتر پلاریزه برای عکاسی از سوژه های بازتاب پذیر در فضای استودیویی را تجربه کردم، زمانی که می خواستم از یک محصول شیشه ای و رفلکس دار عکاسی کنم. فیلتر پلاریزه کمک می کند بازتاب های نور فلاش بروی سوژه های براق و رفلکس پذیر را کنترل کنیم.
اما بیشترین کاربرد این تجهیزات در عکاسی از سوژه های مختلف مثل مناظر شهری و طبیعت، عکاسی صنعتی در فضای باز از خودرو و ساختمان ها و سوژه های بازتاب پذیر و عکاسی آسمان شب و نجوم است. برای عکاسی از مناظر طبیعت و همچنین ثبت بهتر اجرام آسمانی فیلترهای متنوعی تولید شده که در شرایط مختلف باعث بهبود شرایط رنگ، نور، کنتراست و بطور کلی کیفیت عکس می شوند.
فیلترهای کاربردی در عکاسی لنداسکیپ
فیلترهای مختلفی را در عکاسی منظره می توانید استفاده کنید. انتخاب فیلتر باید متناسب با ایده ی عکس شما و کاربرد فیلتر باشد. این فیلترها بطور کلی به چند دسته تقسیم می شوند:
- فیلترهای ان دی ND
- فیلتر های پلاریزه Polarizing
- فیلترهای اصلاح رنگ
- فیلترهای دیفیوزر
- فیلترهای یووی
- فیلترهای مادون قرمز
- فیلترهای شبیه ساز مه
- فیلترهای رنگی
- فیلترهای ستاره ای
- فیلترهای عکاسی آسمان شب
فیلترهای ND در عکاسی منظره
واژه ی ND در فیلترهای عکاسی مخفف Neutral Density است و این فیلترها در عکاسی منظره از پرکاربردترین ابزارهای عکاسی هستند. وظیفه فیلترهای ND کاهش و تعدیل میزان نوری است که از لنز به سنسور دوربین می رسد. حال بینیم اصلا چرا باید نور ورودی به لنز را کاهش دهیم؟ در عکاسی منظره با شرایط نوری مختلفی مواجه می شوید که نیازمند تنظیمات نورسنجی و اکسپوژ متفاوت است.این موضوع در ساعت های میانی روز که شدت نور زیاد است اهمیت بیشتری دارد.
فیلتر ان دی نورهای شدید را تعدیل کرده، از اوراکسپوز شدن بخش های پر نور عکستان جلوگیری می کند. فیلتر های ND بروی رنگهای عکس تاثیرگذار نیستند و تنها میزان نور ورودی به دوربین را کنترل می کنند. اما کنترل نور تنها کاربرد فیلتر ان دی در عکاسی منظره نیست.
با استفاده از این فیلتر امکان عکاسی با نوردهی طولانی(لانگ اکسپوژ) از مناظر را پیدا می کنید.
مهمترین کاربرد فیلترهای ان دی
ND یکی از فیلترها در عکاسی منظره است که در عکاسی مناظر آبشار و رودخانه و دریا تاثیر زیادی بروی جذابیت عکسها دارد. فیلتر ان دی کمک می کند زمان نوردهی عکس را طولانی تر کنید. این موضوع باعث می شود آب های جاری در رودخانه و آبشار با فرمی نرم و ابریشمی ثبت شود که در عکاسی لنداسکیپ بسیار جذاب است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه از عکاسی لنداسکیپ باید بدانید
انواع فیلتر های ND
- فیلترهای ان دی نرمال
- فیلترهای ان دی تدریجی سافت
- فیلترهای ان دی تدریجی هارد
- فیلترهای ان دی متغیر
فیلترهای ان دی نرمال
این ابزار معمول ترین فیلترها در عکاسی منظره هستند. فیلترهای ان دی استاندارد با درجات تیرگی ثابت مثلND2, ND4,ND8 و غیره تولید شده که به ترتیب ۲،۳ و ۱ استاپ نور را کاهش می دهند. سطح این فیلترها تیرگی یکنواختی داشته و نور شدید را در تمام نقاط عکس کنترل و کاهش می دهد. فیلترهای عکاسی ان دی نرمال در ۲ مدل دایره ای و مربع موجود هستند. نوع دایره توسط بخش مانت رزوه ای به لنز متصل می شود و مدل مربع توسط هولدر به لنز اضافه می شود.
فیلترهای ان دی تدریجی سافت
فیلترهای ان دی تدریجی به فیلترهای گرادینت یا GND هم معروفند. سطح این فیلتر ها شامل یک بخش تیره است که به تدریج بسمت دیگر تیرگی کمرنگ و محو می شود. در فیلترهای GND سافت تدریج تیرگی به روشنایی خیلی نرم اتفاق می افتد. این فیلترها در عکاسی منظره مناسب فضاهای با افق کم کنتراست است. برای مثال عکاسی از مناظر کوهستانی همراه با آسمان خاکستری و ابرهای متراکم را در نظر بگیرید.
فیلترهای ان دی تدریجی هارد
این فیلتر ها هم دارای دو بخش تیره و روشن است. اما نقطه تبدیل تیرگی به روشنی نرم اتفاق نمی افتد و مرز تیرگی و روشنایی به وضوح قابل تشخیص است. از این نوع فیلترهای عکاسی برای عکسبرداری از مناظری که مرز زمین و آسمان متمایزی دارند مناسب است. برای مثال عکاسی از دریا هنگام طلوع و یا غروب آفتاب را در نظر بگیرید.
فیلترهای ان دی متغیر
فیلتر های ان دی متغیر را به ان دی چرخشی هم می شناسند. این فیلترها عملکردی مشابه فیلترهای تدریجی هارد دارند. ان دی های متغیر از دو بخش که بروی هم قرار گرفته و به سمت چپ و راست می چرخد تشکیل شده. با چرخش بخش جلویی فیلتر میزان تیرگی فیلتر کم و زیاد می شود. بیشترین کاربرد فیلترهای ان دی چرخشی در عکاسی از غروب و طلوع آفتاب است. زمانی که خورشید در افق قرار می گیرد و نور مورب اختلاف زیادی بین آسمان و زمین ایجاد می کند.
فیلتر های پلاریزه Polarizing
فیلترهای پلاریزه هم یکی از کاربردی ترین فیلترها در عکاسی منظره هستند. این فیلترها به لحاظ کنترل نور وجه تشابه با فیلترهای ان دی تدریجی دارند اما کاربردهای مهم دیگری هم دارند. مهمترین ویژگی فیلترهای عکاسی پلاریزه افزایش کنتراست و اشباع رنگها است. این فیلترها بهترین ابزار برای برجسته کردن ابرها و افزایش غلظت آبی آسمان هستند. کاربرد دیگر فیلترهای پلاریزه حذف رفلکس های براق از روی سطوح است. با استفاده از فیلترهای پلاریزه امکان حذف رفلکس های موجود بروی سطح آب دریاچه را پیدا می کنید. یا در عکاسی از مناظر شهرها می توانید رفلکس آسمان بروی شیشه های ساختمان ها را حذف یا با شدت بیشتری ثبت کنید.
فیلترهای پلاریزه در دو مدل خطی Linear Polarizer و مدور Circular Polarizer تولید شده اند. طبق تجربه شخصی خودم فیلترهای پلاریزه مدور مشکلات کمتری در عکاسی ایجاد می کنند. فیلترها پلاریزه در کنار مزایا معایبی هم در عکاسی دارند. یکی از این معایب در عکاسی فوق عریض یا پانوراما از مناظر دیده می شود. وقتی از منظره ای با استفاده از فیلتر پلاریزه عکسهای متوالی تهیه کنید هنگام ترکیب این عکسها مشکل خواهید داشت. ایراد دیگر بعضی از فیلترهای پلاریزه مشکل فوکوس لنزها است. البته مشکل فوکوس بیشتر در فیلتر های پلاریزه کم کیفیت اتفاق می افتد.
فیلترهای رنگی
این مدل فیلترها در عکاسی منظره بیشترین کاربرد و تاثیر را دارند.فیلترهای رنگی به منظور افزایش اشباع یک رنگ در عکسهای منظره کاربرد دارند. استفاده از این فیلترها در مناظری که بالقوه دارای رنگ و نور خوبی هستند مناسب نیست و باعث اگزجره شدن رنگ مورد نظر می شود. اما معمولا در فضاهای ابری و مناظری که کمتر سوژه های رنگی وجود دارد تم رنگی خاصی به عکسها می دهد و ثبت تان جذابتر خواهد شد.
فیلترهای Fog ایجاد مه
فیلترهای Fog که در عکسها حالتی شبیه مه ایجاد می کنند هم ابزارهایی جذاب برای عکاسی منظره هستند. استفاده از این فیلترها باید در زمان و مکان مناسب استفاده شود تا نتایج ایده آل و واقعی ایجاد کنند. این فیلترها در عکاسی منظره باعث می شود پس زمینه شلوغ مناظر در فضای مه آلود دیده نشود و بتوانید عکسهایی مینیمال و خاص ثبت کنید. فیلترهای Fog نتایج عالی در عکاسی تک رنگ از مناظر دارند.
فیلتر مادون قرمز
این فیلترها ابزارهایی بسیار جذاب برای تهیه عکسهای سورئال و خارق العاده از مناظر هستند. این فیلترها در عکاسی منظره تاثیرات متفاوتی بروی فضای رنگی عکسها دارد. فیلترهای مادون قرمز نور مرئی را مسدود میکنند و حسگر یا فیلم دوربین تنها با طیف مادون قرمز نوردهی می شود. این موضوع باعث می شود عکسها با تم رنگی خاص و متفاوتی ثبت شود. استفاده از این فیلتر در مناظری که عناصر آسمان و درخت باشد بهترین نتایج را بهمراه دارد.
فیلترهای ستاره ای
یکی دیگر از فیلترها در عکاسی منظره فیلترهای ستاره ای هستند. این فیلترها باعث می شوند منابع نوری نقطه ای در کادر به شکل ستاره در عکس ثبت شود. این فیلترهای در موقعیت های مختلف کاربرد دارند اما بهترین نتایج مربوط به عکاسی از مناظر شهری است.
اگر در عکاسی از مناظر شهر در شب از این فیلتر استفاده کنید نورهای درخشان چراغ های شهری و ساختمان ها به شکل جالبی ستاره ای ثبت می شوند. این فیلترها در عکاسی مناظر آسمان شب هم کاربرد دارند و ستاره های پرنور را به شکل نورهای درخشان با فرم ستاره ثبت می کنند.
فیلترهای عکاسی آسمان شب
نوع دیگری از فیلترها هم بطور اختصاصی برای عکاسی از زیبایی های آسمان شب تولید شده است. هر کدام از این فیلترها کاربرد اختصاصی خود را دارند، اما کاربردی ترین نوع این فیلترها، کمک به کنترل آلودگی نوری و ثبت با کیفیت تر اجرام و سحابی های آسمان در شب می شود. منظور از آلودگی نوری، روشنایی شهرها در شب است که مانع رویت و ثبت با کیفیت زیبایی های آسمان در شب می شود.
عکاسان شب برای ثبت عکس از ستاره ها، کهکشان و سایر اجرام از تکنیک نوردهی طولانی استفاده می کنند تا جزئیات این تصاویر را با دقت و کیفیت بهتری ثبت کنند. روشنایی شهرها بزرگترین معضل برای عکاسان شب شناخته می شود و باعث می شود بخش پایین عکسهای منظره و آسمان شب بسیار نورانی ثبت شود. آلودگی نوری در عکاسی نجومی هم دردسر ساز است و باعث کاهش شدید کنتراست و جزئیات ثبت می شود. به همین دلیل عکاسان شب از فیلترهایی تحت عنوان کاهنده ی آلودگی نوری استفاده می کنند. این فیلترها هم در انواع مختلف در بازار وجود دارند که عملکردهای متفاوتی هم دارند.
این فیلترها گستره فراوانی دارند و تعدادی از آنها شامل فیلتر IR، H Alfa، Diffuser، Solar، Planetary Filters، Narrow Band، Moon and Skyglow هستند که در ادامه به توضیح عملکرد آنها می پردازیم.
فیلترهای عکاسی اچ آلفا (H Alpha)
این فیلترها که برای عکاسان نجوم تولید شده، فرکانسهای نور را در محدوده خاصی عبور میدهند و سایر فرکانسها را عبور نمیدهند. نوع با کیفیت این فیلترها طیف H Alpha نوری را که توسط اتمهای هیدروژن در طول موج 656nm تولید میشود را عبور میدهد به همین دلیل مناسب عکاسی از سحابیهایی است که نور قرمز بیشتری تولید می کنند. این فیلترها صرفا مناسب عکاسی از آسمان شب است، چرا که بیشترین کنتراست و جزئیات را حتی در شرایط آلودگی نوری ثبت می کنند.
افزایش کنتراست و جزئیات این فیلترها کمک به ثبت و مشاهده اجرامی می شود که با سایر فیلترها امکان پذیر نیست. تصویر که توسط این فیلترها ایجاد می شود می توان ساختارهایی را دید که بدون فیلتر معمولا دیده نمیشوند. عکاسان نجوم و باصطلاح عکاسان دیپ اسکای بهترین نوع این فیلترها را در اختیار دارند تا بتوانند زیبایی های اجرام را با بهترین کیفیت به تصویر بکشند.
اهمیت فیلترها در عکاسی حرفه ای از مناظر
فیلترهای سخت افزاری نقش مهمی در عکاسی حرفه ای دارند. این تجهیزات ابزارهایی اپتیکال هستند که تاثیرات مختلف و متفاوتی بروی عکسهای می گذارند. با استفاده از این ابزارها مشکلات نوری و رنگی بسیاری را هنگام عکاسی می توانید رفع کنید. فیلترها در عکاسی منظره کمک می کنند عکسهایی با دامنه رنگی و کنتراست بهتری تهیه کنید. شاید بتوان نتایج بعضی فیلترها را با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری ایجاد کرد اما مجبورید زمان بیشتری را برای ادیت عکسهایتان پشت سیستم کامپیوتر بگذارنید.
البته در اکثر مواقع نمی توان تاثیر فیلترها را با استفاده از تکنیک های کامپیوتری انجام داد. مثلا برای عکاسی از آبشار با استفاده از نوردهی طولانی حتما باید هنگام عکاسی از فیلتر ان دی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: آموزش عکاسی از آبشار و رودخانه | حرفه ای عکس بگیرید
سخن آخر
نکته مهم در استفاده از این تجهیزات اینست که حتما لازم است از فیلترهای با کیفیت استفاده کنید. همان مقدار که این تجهیزات در افزایش کیفیت و وضوح عکسها تاثیرگذار هستند، استفاده از برندهای نامرغوب فیلتر موجب افت کیفیت عکسها می شود.
برای عکاسی از غروب فیلتر پلاریزه رو پیشنهاد میدین یا ان دی؟
فیلتر پلاریزه خطی برای تعدیل نور روشن تر آسمان نسبت به زمین مناسب تر هست، مگر اینکه از فیلتر ان دی بصورت عکاسی ۲ شات با ۲ نوردهی مختلف استفاده کنید.