.فتومونتاژ تکنیک یا شیوه ای برای ترکیب عکسهای مختلف با هدف خلق یک تک عکسِ هدفمند و واحد است. عکسهای فتومونتاژ با هدف انتقال یک یا چند مفهوم که با استفاده از تک عکسها قابل اجرا نیست تهیه می شوند.
در این سبک با اینکه دو یا چند عکس بصورت نرم افزاری با هم تلفیق شده اند اما نتیجه کاملا جذاب و یکدست است. در طول عمر هنر عکاسی هنرمندان بسیاری عکسهایی با این سبک خلق کرده اند که اهداف و ایده های متفاوتی از خلق این آثار داشته اند. بعضی از افراد این سبک عکسها را با ادعای غیر واقعی بودن نمی پسندند. اما باید پذیرفت این عکسها هم بخشی از هنر عکاسی بوده و البته بصورت هدفمند تهیه می شوند.
فتومونتاژ و کاربرد عکسهای ترکیبی
روشهای خلق عکسهای فتومونتاژ از ابتدا تا به حال تغییرات زیادی داشته است. در گذشته این عکسها یا بصورت دستی و با برش و کلاژ خلق می شد یا با تکنیک های ظهور عکس در اتاق تاریک اتفاق می افتاد. هنرمندان معاصر به فناوری‌های دیجیتال روی آورده اند که تکنیک‌های فوتومونتاژ را کاملاً متحول کرده است.
نرم افزارهای ویرایش عکس با امکانات و ابزارهای متعدد فرآیند دستکاری و مونتاژ دیجیتالی عکسها را برای تهیه عکسهای خلاقانه فراهم کرده اند. البته وجود نرم افزارهای دیجیتال کافی نبوده و تهیه عکسهای فتومونتاژ نیاز به تبحر عکاس یا ادیتور در استفاده از تکنیک های کلاژ دیجیتال دارد.
فتومونتاژ یا ترکیب عکسها با اهداف مختلفی انجام می شود. گاهی برای ایجاد جذابیت در عکسها، گاهی برای ایجاد مفهومی خاص و بعضی اوقات برای خلق یک اثر هنری مورد استفاده قرار می گیرد. به کمک فتومونتاژ می‌توان عکسهای خاصی خلق کرد که می تواند مفاهیم مورد نظر خالق آن را به مخاطب منتقل کند.
تهیه عکسهای مفهومی با تکنیک کلاژ
دوران ویکتوریا با تغییرات زیاد و توسعه صنعت و هنر همزمان شد. مهاجرت جمعیت از روستاها به شهرها در بریتانیا و سایر جوامع اروپایی رایج تر شد. توسعه عکاسی و محبوبیت روزافزون آن برای مردمی‌تر شدن هنر بیش از پیش شد. اشكال مختلف بازنمايی كه روزگاری به لطف عكاسی فقط در اختيار طبقه بالا بود، به تدريج ويژگی انحصاری خود را از دست دادند. با این حال، گرایش به هنرهای زیبا در میان عکاسان بسیار قوی بود. آنها با هدف ایجاد یک ترکیب هماهنگ متعادل در یک محیط ایده آل به استراتژی‌های مختلفی نزدیک شدند.
بیشتر بخوانید: عکاسی فاین آرت – تعاریف و نکات مهم برای خلق عکسهای هنری
سهم عکاس فرانسوی هیپولیت بایارد، که اولین کسی بود که ایده تصویر ترکیبی و عکسهای مفهومی را ترویج داد که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مضامینی که اغلب در عکسها و فتومونتاژ های مفهومی به چشم می‌خورد، با هدف ترویج ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی مبتنی بر زندگی خانوادگی، سخت کوشی، تقوا و میهن پرستی بود.
در دهه اخیر با توجه به توسعه ی نرم افزارهای مختلف ویرایش عکس شاهد تهیه و تولید عکسهای مفهومی به کمک فتومونتاژ بوده‌ایم که حاصل آن ترکیب عکسهای مختلف برای بیان نوعی از مفهوم خاص است.
تهیه عکسهای خلاقانه تبلیغاتی با تکنیک فتومونتاژ
هنر فتومونتاژ با ورود به دنیای نرم افزارهای دیجیتال دچار تغییرات گسترده ای شد. این سبک عکسها کاربردهای گسترده ای پیدا کرد که مهمترین آن تبلیغات هدف دار بود. عکسهای فتومنتاژ کمک به انتقال مفاهمیم تبلیغاتی داشته و امروزه تبدیل به ابزار بصری و تاثیرگذار برای رشد و توسعه بازار کسب و کارها شده اند.
عکسهای فتومونتاژ با جنبه تبلیغاتی با ایده و مفاهیم مختلفی تهیه می شوند. گاه این عکسها فضای واقعی را به نمایش می گذارند و گاهی اوقات با استفاده از سبک سورئال باعث جلب توجه بینندگان به یک برند می شوند. عکسهای فتومونتاژ تبلیغاتی با هر ایده و سبکی که تولید شوند هدف یکسانی را دنبال می کنند که همان تبلیغ و جلب توجه بیننده برای رساندن پیام و مفهوم است.
امروزه از این تکنیک عکاسی و خلق عکس برای تدارک کمپین های تبلیغاتی، طراحی بیلبوردها و پوسترهای تبلیغاتی استفاده می شود. عکسهای فتومونتاژ به شکلی خلاقانه ایده پردازی و تهیه شده تا باعث جلب توجه جامعه گردد.
بیشتر بخوانید:
خلق عکسهای سورئال با تکنیک های فتومونتاژ
سوررئالیسم یا فراواقع گرایی با استفاده از تکنیک فتومونتاژ در عکاسی به اوج رسید. همانطور که سبک سورئال در سایر هنرهای بصری علاقمندان بسیاری دارد، در هنر عکاسی نیز هنرمندان زیادی با این شیوه مشغول خلق آثار مفهومی و تبلیغاتی هستند.
این نوع عکاسی به معنای فراتر از واقعیت است و عکاس به کمک ایده های خلاقانه به تولید عکسهای کانسپچوال آرت می پردازد. ترکیبی از عکسهای مختلف با مفاهیم متفاوت یا یکسان می‌تواند عکس سورئال بی‌نظیری را خلق کند که تماما ساخته ذهن خلاق هنرمند آن بوده است.
یکی از عکسهای سورئالیستی معروف متعلق است به فیلیپ هالسمن، عکاس امریکایی. این عکس با وجود سورئال بودن در زمانی ثبت شده که نرم افزارهایی مثل فتوشاپ وجود نداشته است. بله این عکس بصورت واقعی و با همکاری سالوادور دالی(نقاش برجسته) و همسر آقای هالسمن ثبت شده است. این عکس با الهام از تابلوی “لدا اتومیکا” سالوادور دالی صحنه پردازی و عکاسی شد. عکسبرداری این صحنه بیش از ۶ ساعت به طول انجامیده و ظاهرا اتفاقات جاری در عکس بارها و بارها تکرار شده است.
بیشتر بخوانید: سبک های عکاسی تبلیغاتی
نقش تکنیک‌های فتومنتاژ در عکاسی تبلیغاتی
عکاسی تبلیغاتی شاخه ای از هنر عکاسی است که در همراهی با صنعت به معرفی و تبلیغ محصولات یا خدمات شرکت ها می پردازد. وقتی تبلیغات با کمک عکاسی به خوبی انجام شود باعث افزایش مخاطبان هدف برند می شود. به همین دلیل عکسهای خلاقانه و مفهومی نقش مهمی در کمپین های تبلیغاتی دارند.
امروزه اکثر کمپین های تبلیغاتی با استفاده از یک کانسپت خلاقانه و مفهومی اجرا می شوند. برای اجرای این کمپین ها به عکسهایی جذاب و توجه برانگیز نیاز خواهد بود. عکسهایی که ترکیبی از خلاقیت، ایده پردازی و اجراء حرفه ای هستند و می توانند باعث موفقیت یک کمپین شوند. عکسهای فراواقعی یا سورئال ضمن جلب توجه مخاطب، پیام تبلیغاتی را به خوبی منتقل می کنند. این عکسها بیننده را نسبت به آنچه از فرا واقعیت سوژه دیده اند به فکر فرو می برد. این موضوع باعث ماندگاری تبلیغ در ذهن مخاطب می شود.
برای خلق چنین عکسهایی باید ضمن تسلط بر عکاسی و تکنیک های آن، با روانشناسی عناصر و رنگها و همچنین تکنیک های نرم افزاری فتومونتاژ آشنا باشید. عکسهای فتومونتاژ تبلیغاتی را می‌توان به گونه ای حرفه ای تهیه کرد که شعار و لحن ارتباط برند یک شرکت با مخاطبان را به تصویر بکشد.
عکسهای فتومونتاژ خلاقانه اکثر اوقات بیننده را به خرید یک محصول ترغیب می‌کند. این عکسها قرار نیست کارکرد عکسهای زمینه سفید محصولات را داشته باشند. عکسهای سورئال تبلیغاتی با هدف جلب توجه بینندگان به یک برند یا محصولی خاص تهیه می شوند. برای مثال در عکس تبلیغاتی شرکت همبرگر مام که توسط استودیو مانی تهیه شده هیچ اسم و نشانی از برند دیده نمی شود. صرفا با استفاده از خلاقیت و تبحر در ایده پردازی عکسی فرا واقعی و اشتها برانگیز خلق شده است.
بیشتر بخوانید: عکاسی انتزاعی یا آبستره – ثبت عکسهای انتزاعی در طبیعت
برای تهیه عکسهای فتومونتاژ به چه تخصص‌هایی نیاز است؟
برای خلق عکسهای فتومونتاژ به طور قطع شما نیاز به تخصص‌هایی دارید که از پایه‌ای‌ترین کارها آغاز و با تکنیک‌های حرفه‌ای خاتمه می‌یابد، در ادامه به بررسی برخی از این تخصص‌ها خواهیم پرداخت:
ایده پردازی در عکاسی فتومونتاژ مفهومی
از زمانی که مردم شروع به یادگیری عکاسی کردند، علاقه خود را به انجام آن به عنوان یک سرگرمی‌نشان دادند. عکاسی برای مردم یک فعالیت سرگرم کننده و مفرح بوده اما برای هنرمندان خلق یک اثر و انتقال یک پیام مهم است. هر عکاسی سبک خاص خود را دارد و این یک راه عالی برای خلق آثار متنوع با مفاهیم مختلف برای اشتراک گذاری با دیگران است.
عکسهای فتومونتاژ مفهومی بر پایه تعاریف و فلسفه عناصر عکس تهیه می شوند.در نتیجه ایده‌پردازی یکی از مهمترین مراحل عکاسی برای فتومونتاژ است. ایده هایی که تعیین کننده ی عناصر و مفاهیم موجود در عکس هستند.
عکاسی
اما می‌رسیم به مهمترین تخصص برای فتومونتاژ که می‌توان گفت این امر بدون عکاسی اجرایی نمی‌شود. عکسبرداری هدفمند و خلاقانه مهمترین فاکتور خلق یک عکس فتومونتاژ حرفه‌ای است. در واقع از حاصل ترکیب چندین عکس حرفه‌ای می‌توان فتومونتاژی خلاقانه را بوجود آورد.
مفهوم شناسی عناصر عکس
یکی دیگر از تخصص‌های لازمه برای ساخت عکسهای کلاژ مفهومی شناخت عناصر است. باید با روانشناسی اشکال، رنگها و عناصر مختلف و اشیاء آشنا باشید. با آگاهی از این مفاهیم می توان ایده ها را در قالب عکس پیاده سازی کرد.
بیشتر بخوانید: رنگها در عکاسی – مفاهیم و کاربرد رنگها در عکاسی
تکنیک‌های ترکیب و کلاژ عکسها
بعد از طی کردن موارد بالا تکنیک‌های ویرایش و ترکیب عکسها بسیار با اهمیت خواهد بود. هنرمند این ژانر باید تسلط کافی به نرم افزارهای ویرایش عکس مثل فتوشاپ را داشته باشد. عکسهای فتومونتاژی که از ترکیب چندین عکس بوجود می آیند همچون پازلی هستند که باید بطور تمیز و دقیق در کنار هم قرار بگیرند. ادیتور این عکسها باید تبحر کافی در اجرای تکنیک های تلفیق عکسها را داشته باشد. فقط در این صورت می توان با ترکیب چندین عکس یک اثر مفهومی آرت بوجود آورد.
مراحل تهیه یک عکس فتومونتاژ
برای دست‌یابی به یک فتومونتاژ حرفه‌ای نیاز است که بدانیم مراحل آن چیست و بدانیم که هر مرحله را چگونه پشت سر بگذاریم. در ادامه به بررسی مراحل یک عکس فتومونتاژ می‌پردازیم:
بیشتر بخوانید: تکنیک های عکاسی – آموزش حرفه ای با شرح کامل
تهیه استوری برد تصویری یا ذهنی
به کمک استوری برد می‌توانید ایده های خود را قبل از شروع فتومونتاژ پیاده‌سازی کنید. استوری برد به شما کمک می‌کند تا هر چه را که لازم است را در نظر بگیرید تا چیزی از قلم نیافتد. با استفاده از story board ابتدا سوژه های لازم را آماده و از آنها عکسبرداری می کنید.
عکسبرداری از سوژه‌های مورد نظر عکس
مهمترین کاری که یک عکاس برای تهیه عکس فتومونتاژ باید انجام دهد انتخاب سوژه و عکاسی از آن در حالات و زوایای مورد نظر خود است. این مرحله بسیار مهم بوده و عکاس باید طبق استوری برد دقیقا حالات مورد نیاز از سوژه را بصورت عکس ثبت کند.
کلاژ یا ترکیب عکسها
برای ساخت یک فتومونتاژ ۲ یا گاها چندین عکس از موضوعات مختلف باید آماده کنید تا در کنار هم قرار بگیرند. بعد از تهیه عکسها طبق ایده اولیه باید آنها را با نرم افزار فتوشاپ ترکیب کنید. نحوه قرار گیری عناصر عکس و ترکیب و محو کردن لبه های تیز تصاویر بسته به تبحر شما در کار کلاژ نرم افزاری خواهد داشت.
ادیت نهایی عکس
در نهایت باید عکس نهایی را مورد ویرایش و اصلاحات نهایی قرار دهید. در این مرحله تم رنگی عکس، نور، کنتراست و جزئیات را متناسب با ایده و مفاهیم مدنظرتان تنظیم می کنید. مثلا شاید بخواهید مفهومی سردی را به مخاطب منتقل کنید. برای اینکار باید تم رنگی عکس را بسمت رنگهای سرد مثل آبی تغییر دهید.
